Giriş: Tanrı Geleceği Bilebilir mi?

Geleneksel Yahudi-Hıristiyan Tanrı kavramının ilgi çekici özelliklerinden biri, O’nun her şeyi bilmesidir, özellikle de O’nun geleceğe ilişkin bilgisi. Biz sıradan ölümlüler için geleceği bilmek neredeyse imkansız gibi görünüyor, ancak Tanrı için bu tamamen makul. Tanrı’nın bu bilgiye nasıl sahip olabileceğini açıklayabilecek birkaç ilgi çekici model vardır. Bu makalede Allah’ın zaman anlayışının, bilgisinin mahiyetinin ve kavramsalcılık gibi felsefi yaklaşımların bu ilahi ön bilgiye nasıl kapsamlı bir açıklama getirdiğini inceleyeceğiz.

Zamanı Anlamak: İlahi Önbilginin Anahtarı

Tanrı’nın önceden bilgisini açıklamanın en basit yollarından biri zamanın doğasını dikkate almaktır. Belirli bir zaman teorisine göre geçmiş, şimdi ve gelecek tüm olaylar eşit derecede gerçektir. Bu görüşe göre zamandaki bu noktalar arasındaki fark yalnızca insan bilincinin bir yanılsamasından ibarettir. Zaman bu şekilde algılanırsa gelecek de geçmiş kadar somut olarak var olur. Bu uzay-zaman sürekliliğinin dışında var olan Tanrı için zaman içindeki olayları izlemek basit bir görev haline gelir. Tanrı, uzay ve zaman çokluğu içinde olup biten her şeyi “görebilir” çünkü O, onun sınırlamalarının ötesinde mevcuttur.
Bu çerçevede Tanrı’nın önceden bilmesi, O’nun geleceği tahmin etmesini kapsamaz; bunun yerine, bizim şu anı algıladığımız gibi, O da onu gözlemliyor. Zamandaki her şey, her şeyi kuşatan bir gerçeklik olarak O’nun huzuruna seriliyor. Bu açıklama, Tanrı’nın ebedi olduğu, zamanın dışında var olduğu ve zamanın sınırlamalarına tabi olmadığı fikriyle uyumlu olduğu için ikna edicidir.

Ya Tanrı Zamanın İçinde Varsa?

Peki ya Tanrı zamanın dışında değil de onun içinde var oluyor ve olayları bizimle birlikte yaşıyorsa? Bu durum şu soruyu gündeme getiriyor: Bu durumda Tanrı geleceği nasıl bilebilir? Bazıları, bizim bir durumun sonucunu tahmin etmemize benzer şekilde, Tanrı’nın olayları önceden görmek için “ileriye baktığını” düşünebilir. Ancak Allah’ın ilmini insan algısına benzeten bu benzetme son derece hatalıdır.
Tanrı’nın bilgisi bizimki gibi algıya bağlı değildir. Dünyayı algı yoluyla anladığımızda, onu yorumlamak için duyularımıza güveniriz. Ancak Tanrı, bedensiz bir zihin olarak dünyayı aynı şekilde algılamaz çünkü duyu organları yoktur. Tanrı’nın gelecekteki olaylara ilişkin bilgisi, olacakları görme veya algılama meselesi değildir. Bu görüş fazla antropomorfiktir ve ilahi olanı insanın sınırlamasına benzeyen bir şeye indirgemektedir.

Kavramsalcı Model: Daha İyi Bir Açıklama

Tanrı’nın önceden bilmesine daha uygun bir model kavramsalcı yaklaşımdır. Tanrı, gelecekteki olayları algılamak yerine, onları doğuştan bilir; tıpkı bizim bazı gerçeklere dair içsel bilgiye sahip olmamız gibi. Örneğin Platon, insanların belirli gerçeklere ilişkin doğuştan bir anlayışa sahip olduğunu ve öğrenmenin yalnızca bu bilgiyi hatırlama süreci olduğunu savundu. Bu, insan bilgisine mükemmel bir şekilde uygulanamasa da, ilahi bilgi için son derece makuldür.
Tanrı, tüm doğru önermeleri bilmenin temel özelliğine sahiptir. Bunlar geçmiş, şimdiki ve gelecekteki ifadeleri içerir. Allah, ister geçmiş olaylarla, ister mevcut koşullarla, ister gelecekteki olaylarla ilgili olsun, her önermenin doğruluk değerini bilir. Örneğin, “Yarın öğle yemeğinde pizza yiyeceksin” önermesi ya doğrudur ya da yanlıştır ve Tanrı, tüm önermelerin doğruluk değerini bildiği için bunun hangisi olduğunu bilir.

Algı ve Doğuştan Bilgi: Yanılgıyı Ele Alma

Tanrı’nın bilgisinin algısal olması gerektiğini savunanlar sıklıkla ortak bir tuzağa düşerler. Tanrı’nın geleceği bilmesi için, gelecekteki olayların O’nun görebilmesi için zaten var olması gerektiğini varsayıyorlar. Ancak bu varsayım hatalıdır. Olayların bilinmesi için var olması gerekmez. Allah’ın bilgisi, olayları sanki gözlemlenmesi gereken fiziksel nesnelermiş gibi algılamaya dayanmaz.
Bunun yerine, Tanrı’nın önermeleri denetleyen bir varlık olduğunu düşünün. Geleceğe ilişkin bu önermeler şu anda mevcuttur. Tanrı bu önermeleri inceleyerek bunların doğru mu yanlış mı olduğunu belirleyebilir. Örneğin “Yarın pizza yemeyeceksin” sözü şu anda var olan bir önermedir ve yarın henüz gelmemiş olsa bile onun doğruluk değerini Allah bilir. Onun bilgisi gelecekteki olayların fiziksel anlamda zaten gerçek olmasına bağlı değildir; bunun yerine O’nun hakikat ve mantık anlayışına dayanır.

Gelecekteki Önermelerin Doğruluğunu İnkar Edebilir miyiz?

Tanrı’nın geleceği bilme yeteneğini inkar edenler bunu sıklıkla gelecek önermelerin doğruluk değerini sorgulayarak yaparlar. Gelecekteki olaylar henüz gerçekleşmediğinden, geleceğe ilişkin ifadelere doğruluk veya yanlışlık atfedemeyeceğimizi ileri sürüyorlar. Ancak bu, mantığın temel kavramlarından biri olan iki değerlik ilkesiyle çelişir. İki değerlilik ilkesi her önermenin ya doğru ya da yanlış olduğunu ileri sürer. Eğer bu prensip gelecekteki önermeler için geçerliyse, o zaman her şeyi bilen Tanrı, bu ifadelerin doğruluk değerini bilmelidir.
Örneğin “Yarın yürüyüşe çıkacaksınız” ifadesi ya doğrudur ya da yanlıştır. Henüz karar vermemiş olsanız bile eninde sonunda bu sonuçlardan biri gerçekleşecektir ve hangisinin doğru olduğunu zaten Allah bilir. Bu doğruluk değerini reddetmek mantığın tutarlılığını zayıflatacaktır. Bu nedenle, Tanrı’nın gelecekteki önermelerin doğruluğunu bildiğini kabul etmek hem mantıklı hem de ilahi her şeyi bilmenin doğasıyla tutarlıdır.

Sonuç: İlahi Bilgiden İlham Bulmak

Tanrı’nın geleceği nasıl bildiğini düşünürken, O’nun bilgisinin insan sınırlamalarıyla sınırlı olmadığını anlayarak teselli bulabiliriz. Tanrı’nın bilgisi O’nun ebedi doğasından ve gelecektekiler de dahil olmak üzere tüm gerçekleri kavrama yeteneğinden kaynaklanır. Bu bilgi algıya değil, daha ziyade doğuştan gelen bir hakikat ve mantık anlayışına dayanmaktadır. Kavramsalcı model, Tanrı’nın ön bilgisinin algılayabileceğimizin veya kavrayabileceğimizin çok ötesinde olduğunu gösteren sağlam bir açıklama sunar.
Bu konuyu araştıran ve bu fikirlerden benzer ilham alan başkalarıyla da karşılaştım. Onların deneyimleri ilahi bilgi anlayışımı derinleştirdi ve sizi bu içgörüleri daha fazla keşfetmeye teşvik ediyorum. Daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız bu [YouTube videosunu](https://www.youtube.com/watch?v=cUUWQqy4zrA) ziyaret edin.